Instalacje gazowe należy dobrać odpowiednio do silnika, jaki posiada nasze auto. Poniżej zaczynając od najprostszych silników gaźnikowych skończywszy na nowoczesnych i najbardziej skomplikowanych układach wielopunktowego wtrysku benzyny opisane są poszczególne instalacje gazowe.
1. Silnik gaźnikowy
Jest to najprostszy układ zasilania benzyną i nie wymaga montażu skomplikowanych układów sterujących. Gaz zmagazynowany w zbiorniku, umieszczonym w bagażniku, przedostaje się rurą miedzianą Ø 6 mm. Do przedniej części samochodu. Przepływa przez zawór gazowy (po 01.03 zawór gazowy znajduje się również na zbiorniku gazowym) i rozpręża się w reduktorze do ciśnienia atmosferycznego 2 reduktora pod wpływem podścisnienia panującego w silniku, zostaje on zassany do cylindrów silnika przez mixer umieszczony na gaźniku. W czasie, gdy silnik pracuje na gazie dopływ benzyny do gaźnika zostaje odcięty elektrozaworem benzynowym. Przełączenie funkcji gaz/benzyna odbywa się ręcznie z kabiny samochodu przez wyłącznik umieszczony w zasięgu ręki kierowcy.
2. Silnik z wtryskiem pojedynczym
Jest to silnik z pojedynczą wtryskarką, podającą benzynę do cylindrów. Ilość wtryskiwanego paliwa określa „komputer” na podstawie odczytu sygnałów z różnych czujników, w które wyposażony jest silnik. Jednym z podstawowych czujników jest sonda LAMBDA i katalizator. W starszych silnikach niewyposażonych fabrycznie w sondę Lambda, można zamontować najprostszy zestaw instalacji gazowej, składającej się ze zbiornika; zaworu gazowego reduktora (parownika); miksera – elementu montowanego na wtryskarce i podającego gaz do silnika; przekaźnika odcinającego wtryskarkę i przełącznika gaz/benzyna umieszczonego w kabinie pasażerskiej. Układ taki należy regularnie serwisować, aby nie dopuścić do zmiany w znaczący sposób układu mieszanki paliwowo – powietrznej, co w konsekwencji może doprowadzić do zwiększenia użycia gazu, a w ekstremalnych sytuacjach wypalenia gniazd zaworowych w silniku.
W nowszych układach wtrysku pojedynczego, silnik wyposażony jest w sondę LAMBDA i należy zamontować poza podstawowym układem gazowym sterowanie elektroniczne składu mieszanki paliwowo – powietrznej. Spotkać się można z dwoma podstawowymi typami komputerów gazowych:
- korekcyjny
- programowalny
3A. Komputer korekcyjny
Komputer korekcyjny posiada ograniczoną zdolność dostosowania mieszanki gazowej do różnych stanów obciążenia silnika samochodu. Auto z takim układem należy dość często regulować. Zabrudzenie filtra powietrza lub nawet zatankowanie gorszej jakości gazu może spowodować konieczność przestawienia w warsztacie zakresu regulacji komputera gazowego, aby był on w stanie w prawidłowy sposób sterować dawkowaniem gazu. Układ taki wizualnie, można poznać po tym, że przy silniku krokowym (znajdującym się na przewodzie gazowym łączącym reduktor z silnikiem) znajduje się również ręczna śruba regulacyjna. Układ programowalny nie musi być wyposażony w taką śrubę regulacyjną.
3B. Komputer programowalny
Komputer programowalny jest dużo bardziej rozbudowany, posiada szereg funkcji regulacyjnych, które pozwalają na dokładne dostosowanie instalacji gazowej do parametrów silnika. Dużą zaletą tego układu jest możliwość samodostosowania zakresu regulacji do zmiennych parametrów pracy silnika (zabrudzenie filtra powietrza, gorszej jakości gazu itp.), co pozwala na rzadsze wizyty w warsztacie w celu regulacji układu. Następną zaletą jest możliwość szybkiej zmiany ilości podawanego gazu w zależności od obciążenia silnika. Przy gwałtownym przyspieszeniu element wykonawczy (silnik krokowy) ,może w krótkim czasie podać z góry ustaloną większą dawkę gazu, aby pojazd był w stanie dynamicznie przyspieszać i analogicznie gdy zwolnimy homoseksualista przyspieszania podczas jazdy załącza się tzw. Funkcja „CUT OFF”, która odcina dopływ gazu do silnika.
Komputer programowalny posiada również możliwość emulacji sondy Lambda w bardzo szerokim zakresie. W silniku pracującym na gazie, czujnik tlenu (sonda Lambda) ze względu na właściwości fizyczne gazu odmienne od benzyny, pracuje inaczej niż na benzynie. Może to być odczytane przez komputer benzynowy jako błąd co spowoduje zapalenie się kontrolki uszkodzenia układu wtryskowego na tablicy wskaźników. Komputer gazowy przesyłając do komputera benzynowego odpowiednio skonstruowaną falę prostokątną (emulację) zamiast błędnego sygnału sondy Lambda, kontrolka uszkodzenia wtrysku się nie zapali i samochód będzie pracował poprawnie na gazie i na benzynie.
Na reduktorze umieszczony jest czujnik temperatury. Kontroluje on na bieżąco jego ciepłotę, i jeżeli jest jeszcze za zimny nie pozwoli na automatyczne przełączenie się z benzyny na gaz. Wpływa to w znaczny sposób na wydłużenie żywotności reduktora, jak również komfort jazdy w początkowej fazie jazdy samochodem (zimny silnik).
4 .WTRYSK WIELOPUNKTOWY BENZYNY
Paliwo w takim silniku podawane jest do każdego z cylindrów osobno tuż przed zaworami silnika. Auto wielopunktowe zawsze wyposażone jest w komputer benzyny, mniej lub bardziej rozbudowany posiadający przeważnie funkcje samokontroli i samoadaptacji do aktualnych warunków jazdy .
Pod kątem możliwości zastosowania gazu auta z wtryskiem wielopunktowym można podzielić na trzy zasadnicze grupy
a). Bez katalizatora i sondy lambda;
b). Z katalizatorem i sondą Lambda;
c). Z rozbudowanym systemem diagnostyki pokładowej OBD II.
W zasadzie do silnika z wtryskiem wielopunktowym zamontować można każdą dostępną na rynku instalację gazową. Przy wyborze systemu gazowego należy zastanowić się tylko - czego oczekujemy po jej zamontowaniu.
Najprostsza instalacja gazowa nie posiada komputera sterującego. Składa się z podstawowego zestawu, tzn.: zbiornika, zaworu gazowego, reduktora i przekaźnika lub emulatora do odcięcia wtryskiwaczy. Gaz podawany jest tu mixerem przed przepustnicą i wypełnia całą długość kolektora ssącego. Niesie to za sobą ryzyko zapalenia się mieszanki gazowo-powietrznej w kolektorze ssącym. Wybuch taki spowodować może uszkodzenie najsłabszego elementu w układzie dolotowym silnika. Jeżeli tym elementem jest kolektor ssący (bardzo często wykonywany z masy plastycznej) kontynuowanie jazdy jest niemożliwe. Pozostałe uszkodzenia układu dolotowego nie powodują przeważnie konieczności przerwania jazdy i ściągnięcia auta na lawecie.
Instalację bez komputera należy dość często regulować przy użyciu analizatora spaliny, aby nie dopuścić do pracy silnika ze zbyt bogatą lub zbyt ubogą mieszanką. Wprawdzie uboższa mieszanka może użytkownika auta ucieszyć, ale w efekcie doprowadzić to może do wypalenia się zaworów w silniku. Dłuższa praca na zbyt bogatej mieszance może z kolei spowodować uszkodzenie sondy Lambda i przedwczesne uszkodzenie katalizatora.
Warunki pracy na gazie i na benzynie są odmienne. Bez odpowiedniej emulacji sondy Lambda (dotyczy aut wyposażonych fabrycznie w sondę Lambda) komputer benzynowy może spowodować zaświecenie się kontrolki uszkodzenia układu wtryskowego i przejście w stan pracy awaryjnej lub takie przeregulowanie czasu otwarcia wtryskiwaczy, że po przełączeniu na benzynę silnik nie będzie pracował poprawnie na wolnych obrotach.
Komputery gazowe dzielą się na:
1. korekcyjne
2. programowalne
Do silnika z wtryskiem wielopunktowym montowanie komputera korekcyjnego raczej nie ma sensu, bardziej odpowiedni jest tu komputer programowalny (ogólny opis i różnice pomiędzy nimi zamieszczone są w rozdziale o wtrysku pojedynczym benzyny).
Zalety zastosowania komputera do sterowania gazem:
a). mniejsza utrata mocy w stosunku do benzyny (odpowiedni dobór ilości gazu do aktualnego obciążenia silnika).
b). nie wymaga tak częstych regulacji jak układ korekcyjny lub najprostszy - bez komputera.
c). minimalizuje możliwość zaświecenia się kontrolki uszkodzenia układu wtryskowego.
d). eliminuje niemalże do zera ryzyko wypalenia się zaworów w głowicy silnika.
e). wpływa korzystnie na żywotność reduktora (przełączenie na gaz następuje dopiero po nagrzaniu reduktora do odpowiedniej temperatury).
Jeżeli auto jest już w standardzie OBD II (wszystkie po roku produkcji 2000, posiadające dwie sondy Lambda), konieczne jest zastosowanie "emulatora OBD", odpowiedniego do typu auta. Niezastosowanie w/w emulatora spowoduje rozregulowanie auta na benzynie i konieczność adoptowania go od nowa w serwisie danej marki pojazdu.
5. INSTALACJE Z WTRYSKIEM FAZY GAZOWEJ firmy LANDI RENZO i BIGAS.
Dzielą się one na:
a) wtrysk ciągły.
b) wtrysk sekwencyjny stary typ.
c) wtrysk sekwencyjny nowy typ.
Przeznaczone są do wszystkich typów aut z wtryskiem wielopunktowym benzyny posiadających sondę Lambda i katalizator, ale przede wszystkim do tych, wyposażonych w plastikowy kolektor ssący. Gaz w takich układach podawany jest na każdy z cylindrów osobno tak jak benzyna, różnią się między sobą sposobem, w jaki komputer gazowy określa odpowiednią dawkę gazu.
Wtrysk ciągły - najtańszy i najstarszy z układów wtrysku fazy gazowej. Gaz podawany jest tu w sposób ciągły na wszystkie cylindry jednocześnie. Właściwie od układu mixerowego z komputerem różni się tylko miejscem podania gazu i ciśnieniem reduktora. Układ taki składa się ze zbiornika, zaworu gazowego, reduktora, dozatora (elementu regulacyjnego analogicznego do silnika krokowego w układzie z mixerem), rozdzielacza (niewielki pojemnik, z którego rozchodzą się przewody doprowadzające gaz do poszczególnych cylindrów). Zaleta tego układu to brak "strzałów" w kolektorze dolotowym, wada - dość duże zużycie gazu i awaryjność elementu wykonawczego (silniki krokowe). Układ ten nie zawsze sprawdza się w aucie z automatyczną skrzynią biegów.
Wtrysk sekwencyjny - układ gazowy podający gaz do poszczególnych cylindrów w kolejności otwierania się zaworów ssących. Jest oszczędniejszy niż wtrysk ciągły gazu ze względu na bardziej precyzyjne określenie poszczególnych dawek paliwa, mniejsza jest też różnica mocy między gazem i benzyną.
Układ taki składa się ze zbiornika, elektrozaworu gazowego, reduktora, listwy wtryskiwaczy gazowych - sterownych osobno dla każdego cylindra. Stary i nowy typ różni się częścią elektroniczną.
Stary typ elektroniki opiera się na poszczególnych czujnikach silnika (TPS, obroty, sonda Lambda, sygnał z pierwszego cylindra). Komputer gazowy na ich podstawie tworzy własną mapę czasów otwarcia wtryskiwaczy gazowych. Układ taki wymaga zastosowania emulatora wtryskiwaczy, emulatora sondy Lambda (odmienna praca sondy Lambda niż na benzynie ze względu na dwie różne mapy czasów otwarcia wtryskiwaczy - benzynową i gazową), ewentualnie emulatora OBD II dla samochodów po 2000 r. produkcji posiadających dwie sondy Lambda. Nowy typ elektroniki sterującej gazem, pomija całkowicie pojedyncze czujniki silnika. Praca silnika na gazie opiera się w całości na mapie zapisanej w pamięci komputera benzynowego, pobierając gotową, przetworzoną przez komputer benzynowy informacje na temat ilości paliwa koniecznych do zasilenia każdego cylindra indywidualnie. To komputer benzynowy decyduje o ilości podawanego do silnika gazu. Komputer gazowy jest tylko przelicznikiem ilości podawanej benzyny na ilość gazu (konieczny ze względu na odmienne właściwości fizyczne gazu i benzyny).
Instalację tą można stosować do obecnie produkowanych aut z nowoczesną elektroniką sterowania benzyny i systemami diagnostyki pokładowej OBD II bez konieczności stosowania dodatkowych emulatorów (elementów dopasowujących).
Uwaga dotycząca pojazdów z wtryskiem wielopunktowym benzyny.
Ze względu na przypadkowość występowania "strzałów" w kolektorze ssącym w układzie z mikserem i możliwości świadomego wyboru układu, który nie posiada tego defektu - wtrysku fazy gazowej różny jest okres udzielanej gwarancji.
Tylko układ z wtryskiem fazy gazowej objęty jest pełną gwarancją. W układzie z mikserem z zakresu gwarancji wyłączone są ewentualne uszkodzenia układu dolotowego silnika.
CO TO JEST STRZAł W KOLEKTORZE DOLOTOWYM
Jest to zapalenie się mieszanki gazowo - powietrznej w kolektorze ssącym i dotyczy głównie silników z wielopunktowym wtryskiem benzyny.
Powodem takiego zapalenia nie jest sam gaz. Gaz jest tylko czynnikiem, który się zapala, natomiast powodem jest iskra, która występuje w niewłaściwym momencie. Może ona wystąpić jeżeli układ zapłonowy samochodu nie jest do końca sprawny. żadne "klapki" czy tzw. gwizdki wkręcone w celu zabezpieczenia w kolektor lub obudowę filtra powietrza, nie są w stanie uchronić w 100% przed uszkodzeniem tych elementów. Jedynym skutecznym sposobem uchronienia się przed "strzałem" jest zamontowanie instalacji wtryskiem gazu.
Drugim powodem strzału może być nagłe, chwilowe zubożenie mieszanki powietrzno - gazowej. To ostatnie da się jednak wyeliminować przez zamontowanie komputera sterującego ilością gazu.
_________________ MONTAZ ALARMÓW >< CENTRALNYCH ZAMKOW
|